Henry khổ công xây dựng hình ảnh một nhà lãnh đạo với thẩm quyền tuyệt đối và quyền lực không thể thách thức. Theo ý mình, nhà vua xử tội chết, thường là chém đầu nơi công cộng, những nhà quý tộc nhiều hơn bất cứ vua chúa nào trước và sau ông. Trong danh sách nạn nhân của Henry có hai Vương hậu, hai mươi nhà quý tộc, bốn quan đại thần, sáu cận thần và thân hữu với nhà vua, chưa kể một hồng y và nhiều tu viện trưởng. Hồng y Wolsey chết lúc đang bị xét xử về tội phản quốc.

Cao hơn 6 feet (183 cm), vạm vỡ và mạnh sức, Henry thi đấu xuất sắc trong môn cưỡi ngựa đấu thương và săn bắn. Không chỉ đơn thuần để giải trí, các môn thể thao này được Henry xem là phương tiện đạt đến những mục đích chính trị như nâng cao hình ảnh cường tráng của một nhà lãnh đạo nhằm tạo ấn tượng với vua chúa và sứ thần các nước, cũng như phô diễn khả năng dẹp loạn trong nước của nhà vua. Khi Henry xuất hiện trong một cuộc tranh tài môn cưỡi ngựa đấu thương do ông tổ chức tại Greenwich năm 1517, một sứ thần đã gởi tường trình về nước của mình, "Sự giàu có và văn minh của thế giới đang tụ hội tại đây, những ai gọi dân Anh là mọi rợ, theo tôi, nên tự nhận mình là mọi rợ." Tuy nhiên, đến cuối đời sức khỏe nhà vua suy giảm nhanh chóng do chế độ ăn thiếu lành mạnh của ông.

Henry là một nhà lãnh đạo thông thái, là vua Anh đầu tiên thụ hưởng nền giáo dục nhân văn hiện đại. Nhà vua có thể đọc, viết tiếng Anh, Pháp, và Latin. Nhà vua dành nhiều thì giờ trong thư viện lưu trữ nhiều sách của mình; ông đích thân chú giải nhiều sách cũng như viết một quyển sách để phát hành. Nhà vua thành lập Trường Christ Church Cathedral ở Oxford năm 1546.

Tài chính

Henry thừa kế tài sản khổng lồ từ phụ vương Henry VII, ước tính lên đến 1 250 000 bảng Anh (ngày nay trị giá 375 triệu bảng Anh).[31]:13 Khác với con trai, Henry VII là người tiết kiệm và cẩn trọng trong chi tiêu. Phần lớn tài sản của Henry được dùng để duy trì các hoạt động của triều đình và hoàng gia. Các quân vương Triều đại Tudor trang trải chi phí cho chính quyền từ lợi tức của chính họ, đến từ đất đai của hoàng gia cũng như các loại thuế do Quốc hội quy định.

Trong thời trị vì của Henry mức lợi tức của nhà vua là ổn định (khoảng 100 000 bảng Anh),[31]:64 nhưng bị tiêu hao đáng kể do lạm phát bởi chiến tranh. Đến giữa thập niên 1520, chiến tranh và tham vọng chính trị của Henry ở châu Âu đã làm cạn kiệt tài sản Henry thừa kế từ vua cha. Chương trình giải thể các tu viện đã bổ sung đáng kể cho ngân khố. Giá trị số đất đai nhà vua chiếm hữu từ các tu viện mỗi năm lên đến 120 000 bảng Anh (36 triệu bảng Anh theo thời giá).[31]:393 Trong hai năm 1526 và 1539, Henry cho hạ giá tiền đồng nhằm giải quyết các khoản thâm hụt, và mặc dù các bộ trưởng của nhà vua cố cắt giảm các khoản chi tiêu và sự hoang phí, nhà vua vẫn ngập trong nợ nần khi chết.

Di sản

Mặc dù động lực chính thúc đẩy mọi hoạt động của Henry là vì quyền lợi của vương triều và những tham vọng cá nhân, và dù chưa bao giờ chối bỏ các giáo lý căn bản của Giáo hội Công giáo, thời trị vì của Henry đã tạo nên bước ngoặt quan trọng trong lịch sử vương quyền Anh. Quyết định của Henry tách khỏi Rô-ma trong những năm 1533 – 1534 đã có hệ quả lâu dài trên dòng chảy lịch sử, và không chỉ giới hạn trong những năm trị vì của triều đại Tudor, không chỉ là yếu tố thúc đẩy tiến trình chuyển đổi nước Anh trở thành một cường quốc mà còn tước bỏ quyền lực chính trị và kinh tế khỏi giáo hội để trao cho giới cầm quyền nước Anh thông qua việc truất hữu tài sản và đất đai của các tu viện – một biện pháp ngắn hạn nhưng có hiệu quả xã hội lâu dài. Hội đồng nhiếp chính được thành lập theo ý muốn của Henry sau khi nhà vua băng hà đã trao quyền cho Edward Seymour với lý do Seymour là nhà lãnh đạo vững vàng nhất có thể thúc đẩy tiến trình cải cách tôn giáo tại Anh đi xa hơn trong thời trị vì của Edward VI. Điều này xảy ra ngoài ý muốn của Henry nhưng lại là một trong những dấu ấn trong di sản của ông.

Trong khi khuyến khích học thuật nhân văn, Henry là người phải chịu trách nhiệm về cái chết của một vài nhà nhân văn xuất chúng. Trong thời trị vì của Henry, quyền lợi quốc gia phát triển đáng kể, và nhà vua đã khá thành công trong nỗ lực biến nước Anh trở thành một thế lực quan trọng ở châu Âu dù phải chịu hao tốn nhiều tiền của.

Nhà sử học J. Scarisbrick nhận xét rằng Henry là một nhà lãnh đạo dữ dội và đầy thu hút, người "cầm giữ vương quyền với niềm xác tín tuyệt vời." [62] Song, sức thu hút mãnh liệt của Henry trong phút chốc có thể biến thành cơn cuồng nộ bởi vì ông luôn căng thẳng, tâm lý bất ổn, và tâm tính hung bạo.

Hải quân Anh

Cùng với Alfred Đại đế và Charles II, Henry được kể tên trong số những nhà sáng lập Hải quân Hoàng gia. Những khoản chi tiêu rộng rãi được dành cho ngành đóng tàu (trong đó có những chiếc tàu lớn như chiếc Mary Rose), những bến đóng tàu (như HMNB Porsmouth), một số sáng kiến (như sử dụng đại pháo trên boong tàu). Tuy nhiên, sẽ là sai lầm nếu cho rằng Henry để lại cho những người kế vị một lực lượng hải quân đã được tổ chức tốt với đầy đủ đạn dược. Thật ra, chỉ đơn giản là một đoàn tàu. Sau này, Elizabeth I phải trưng dụng tàu tư nhân để chiến đấu chống lại Armada Tây Ban Nha (lực lượng hải quân hùng hậu này của Tây Ban Nha có khoảng 130 chiến thuyền và tàu thương mại cải tạo thành tàu chiến). Mặt khác, khái niệm về lực lượng hải quân hiện đại, Hải quân Hoàng gia, chỉ xuất hiện từ thế kỷ 17 trong cuộc tranh chấp sức mạnh trên biển giữa Anh và Hà Lan. Dù vậy, chính là trong thời trị vì của Henry mà hải lực Anh được khai sinh để về sau trở thành nhân tố chủ chốt dẫn đến chiến thắng vang dội trước Armada Tây Ban Nha.

Quyết định của Henry tách khỏi Rô-ma đồng nghĩa với những đe dọa đến từ nước Pháp hùng mạnh hoặc là một cuộc xâm lăng bởi Tây Ban Nha. Để phòng vệ, Henry cho củng cố các cứ điểm phòng thủ duyên hải như Lâu đài Dover, Đê Moat, và Pháo đài Archcliffe, cứ mỗi vài tháng, nhà vua đích thân thị sát các cứ điểm này. Ông cho xây dựng nhiều căn cứ quân sự mới dọc bờ biển miền nam và miền đông nước Anh từ East Anglia đến Cornwall, sử dụng các loại vật liệu xây dựng lấy từ những tu viện bị phá đổ.